Autor:
Ewangelia Jana 21.20-24 opisuje autora jako 鈥瀠cznia, kt贸rego Jezus umi艂owa艂鈥 i uznaje si臋, 偶e chodzi o aposto艂a Jana, jednego z syn贸w Zebedeusza (Ew. 艁ukasza 5.10).
Data napisania:
Odkrycie fragment贸w papirus贸w datowanych na oko艂o 135 r. po Chr., wymusza przyj膮膰, 偶e ksi臋ga ta zosta艂a napisana, skopiowana i oddana do u偶ytku przed tym rokiem. Niekt贸rzy uwa偶aj膮, 偶e zosta艂a spisana przed zniszczeniem Jerozolimy (w r. 70 po Chr.), bardziej prawdopodobne wydaje si臋 jednak, 偶e ksi臋ga zosta艂a spisana mi臋dzy 85 a 90 r. po Chr.
Cel napisania:
Ew. Jana 20.31 podaje nast臋puj膮ce powody: 鈥瀟e za艣 s膮 spisane, aby艣cie wierzyli, 偶e Jezus jest Chrystusem, Synem Boga, i aby艣cie wierz膮c mieli 偶ywot w imieniu jego.鈥 Inaczej ani偶eli trzy ewangelie synoptyczne, celem Jana nie by艂o chronologiczne przedstawienie fakt贸w z 偶ycia Chrystusa, lecz podkre艣lenie jego boskiego oblicza. Jan nie tylko chcia艂 wzmocni膰 wiar臋 nast臋pnego pokolenia ludzi wierz膮cych i rozbudzi膰 wiar臋 w innych, ale d膮偶y艂 r贸wnie偶 do wyplewienia fa艂szywej nauki (postrzegaj膮cej 鈥濪ucha Chrystusa鈥 przychodz膮cego pod postaci膮 cz艂owieka- Jezusa gdy zosta艂 ochrzczony i opuszczaj膮cego go w chwili jego ukrzy偶owania), a w贸wczas mocno si臋 rozprzestrzeniaj膮cej. Jan podkre艣la艂 znaczenie Jezusa Chrystusa, jako 鈥濻yna Bo偶ego鈥, b臋d膮cego zar贸wno w pe艂ni Bogiem jak i w pe艂ni cz艂owiekiem.
Kluczowe wersety:
Ew. Jana 1.1, 14, 鈥濶a pocz膮tku by艂o S艂owo, a S艂owo by艂o u Boga, a Bogiem by艂o S艂owo. [...] A S艂owo cia艂em si臋 sta艂o i zamieszka艂o w艣r贸d nas, i ujrzeli艣my chwa艂臋 jego, chwa艂臋, jak膮 ma jedyny Syn od Ojca, pe艂ne 艂aski i prawdy.鈥
Ew. Jana 1.29, 鈥濶azajutrz ujrza艂 Jezusa, id膮cego do niego, i rzek艂: Oto Baranek Bo偶y, kt贸ry g艂adzi grzech 艣wiata.鈥
Ew. Jana 3.16, 鈥滱lbowiem tak B贸g umi艂owa艂 艣wiat, 偶e Syna swego jednorodzonego da艂, aby ka偶dy, kto we艅 wierzy, nie zgin膮艂, ale mia艂 偶ywot wieczny鈥
Ew. Jana 6.29, 鈥濼o jest dzie艂o Bo偶e: wierzy膰 w tego, kt贸rego On pos艂a艂.鈥
Ew. Jana 10.10, 鈥瀂艂odziej przychodzi tylko po to, by kra艣膰, zarzyna膰 i wytraca膰. Ja przyszed艂em, aby [owce] mia艂y 偶ycie i obfitowa艂y.鈥
Ew. Jana 10.28, 鈥濱 Ja daj臋 im 偶ywot wieczny, i nie gin膮 na wieki, i nikt nie wydrze ich z r臋ki mojej.鈥
Ew. Jana 11.25-26, 鈥濺zek艂 jej Jezus: Jam jest zmartwychwstanie i 偶ywot; kto we mnie wierzy, cho膰by i umar艂, 偶y膰 b臋dzie. A kto 偶yje i wierzy we mnie, nie umrze na wieki. Czy wierzysz w to?鈥
Ew. Jana 13.35, 鈥濸o tym wszyscy poznaj膮, 偶e艣cie uczniami moimi, je艣li mi艂o艣膰 wzajemn膮 mie膰 b臋dziecie.鈥
Ew. Jana 14.6, 鈥濷dpowiedzia艂 mu Jezus: Ja jestem droga i prawda, i 偶ywot, nikt nie przychodzi do Ojca, tylko przez mnie.鈥
Ew. Jana 14.9, 鈥濷dpowiedzia艂 mu Jezus: Tak d艂ugo jestem z wami i nie pozna艂e艣 mnie, Filipie? Kto mnie widzia艂, widzia艂 Ojca, jak mo偶esz m贸wi膰: Poka偶 nam Ojca?鈥
Ew. Jana 17.17, 鈥濸o艣wi臋膰 ich w prawdzie twojej; s艂owo twoje jest prawd膮.鈥
Ew. Jana 19.30, 鈥濧 gdy Jezus skosztowa艂 octu, rzek艂: Wykona艂o si臋! I sk艂oniwszy g艂ow臋, odda艂 ducha.鈥
Ew. Jana 20.29, 鈥濺zek艂 mu Jezus: 呕e mnie ujrza艂e艣, uwierzy艂e艣; b艂ogos艂awieni, kt贸rzy nie widzieli, a uwierzyli.鈥
Kr贸tkie podsumowanie:
W Ewangelii Jana pojawia si臋 jedynie siedem cudownych znak贸w wskazuj膮cych na bosko艣膰 Chrystusa i ilustruj膮cych jego s艂u偶b臋. Niekt贸re z tych znak贸w i historii znajduje si臋 jedynie u Jana. Jest to jedna z najbardziej teologicznych ewangelii spo艣r贸d wszystkich czterech i cz臋sto podaje przyczyny innych wydarze艅, o jakich wspominaj膮 pozosta艂e ewangelie. Jan do艣膰 du偶o m贸wi o s艂u偶bie Ducha 艢wi臋tego, po wniebowst膮pieniu Jezusa. Istnieje kilka s艂贸w lub wyra偶e艅, kt贸re cz臋sto pojawiaj膮 si臋 w jego ewangelii: wiara, zwiastowanie ewangelii, Pocieszyciel, 偶ycie- 艣mier膰, 艣wiat艂o艣膰- ciemno艣膰, JA JESTEM... (Jezus: 鈥濲estem, kt贸ry jestem鈥) oraz mi艂o艣膰.
Ewangelia Jana przedstawia Chrystusa, nie z chwil膮 jego narodzin, lecz 鈥瀘d pocz膮tku鈥 jako 鈥濻艂owo鈥 (Logos) tego, kt贸ry b臋d膮c Bogiem jest zaanga偶owany w ka偶dy aspekt procesu stworzenia (1.1-3), a kt贸ry p贸藕niej staje si臋 cia艂em (1.14), po to aby m贸g艂 zabra膰 nasze grzechy jako Baranek ofiarny, bez skazy (Ew. Jana 1.29). Jan wybiera kilka duchowych rozm贸w, kt贸re podkre艣la艂y 偶e Jezus jest Mesjaszem (4.26), a kt贸re te偶 t艂umaczy艂y w jaki spos贸b cz艂owiek mo偶e by膰 zbawiony przez zast臋pcz膮 艣mier膰 Chrystusa na krzy偶u (3.14-16). Jezus bezustannie pobudza w przyw贸dcach 呕ydowskich z艂o艣膰 wykazuj膮c im ich b艂臋dy (2.13-16); uzdrawiaj膮c w sabat i twierdz膮c, 偶e pochodzi od Boga (5.18; 8.56-59; 9.6, 16; 10.33).
Jezus przygotowuje swoich uczni贸w do swojej nieuchronnej 艣mierci i do ich s艂u偶by po swoim zmartwychwstaniu i wniebowst膮pieniu (Ew. Jana 14-17). Umiera na krzy偶u zamiast nas (10.15-18), sp艂acaj膮c w pe艂ni d艂ug za nasz grzech (19.30), aby ka偶dy kto w niego uwierzy jako Wybawiciela od grzechu, by艂 zbawiony (Ew. Jana 3.14-16). P贸藕niej zmartwychwstaje, przekonuj膮c nawet najbardziej w膮tpi膮cego ucznia (Tomasza), 偶e On jest Bogiem i Panem (20.24-29).
笔辞飞颈膮锄补苍颈补:
Jana postrzega Jezusa jako Boga Starego Testamentu, a co r贸wnie偶 potwierdza si臋 w siedmiokrotnym stwierdzeniu 鈥濲a jestem鈥, wypowiedzianym przez Jezusa. On jest 鈥瀋hlebem 偶ywota鈥 (Ew. Jana 6.35), zapewnionym przez Boga, aby nakarmi膰 dusze jego ludu, podobnie jak zapewni艂 mann臋 z nieba by nakarmi膰 Izraelit贸w na pustyni (2 Ksi臋ga Moj偶eszowa 16/11-36). Jezus jest 鈥炁泈iat艂o艣ci膮 艣wiata鈥 (Ew. Jana 8.12), t膮 sam膮 艣wiat艂o艣ci膮, kt贸r膮 B贸g przyobieca艂 swojemu ludowi w Starym Testamencie (Ksi臋ga Izajasza 30.26, 60.19-22), a kt贸ra znajdzie swoje wype艂nienie w Nowej Jerozolimie, gdy Chrystus- Baranek b臋dzie jej 艣wiat艂o艣ci膮 (Ksi臋ga Objawienia 21.23). Dwukrotne u偶ycie 鈥濲a jestem鈥 odnosi si臋 do Jezusa, b臋d膮cego zar贸wno 鈥濪obrym Pasterzem鈥 jak i 鈥瀊ram膮 dla owiec.鈥 Wida膰 tutaj w wyra藕ny spos贸b odniesienia do Jezusa jako Boga Starego Testamentu, Pasterza Izraela (Psalm 23.1, 80.1; Ksi臋ga Jeremiasza 31.10; Ksi臋ga Ezechiela 34.23), i jedynej Bramy dzi臋ki kt贸rej jest dost臋p do owczarni, jedynej drogi zbawienia.
呕ydzi wierzyli w zmartwychwstanie i wykorzystali t膮 doktryn臋 do prowokacji, aby przy艂apa膰 Jezusa na wypowiedzeniu czego艣, co mogliby wykorzysta膰 przeciwko niemu. Lecz jego stwierdzenie przy grobie 艁azarza, gdy powiedzia艂: 鈥濲am jest zmartwychwstanie i 偶ywot; kto we mnie wierzy, cho膰by i umar艂, 偶y膰 b臋dzie鈥 (Ew. Jana 11.25) musia艂o ich zadziwi膰. Wynika艂o bowiem, 偶e jest powodem zmartwychwstania jak i tym, kt贸ry ma moc nad 偶yciem i 艣mierci膮. Nikt opr贸cz samego Boga nie m贸g艂by stwierdzi膰 czego艣 takiego. Podobnie jak jego twierdzenie, 偶e jest 鈥瀌rog膮, prawd膮 i 偶yciem鈥 (Ew. Jana 14.6) 艂膮czy go bez w膮tpienia ze Starym Testamentem. O nim jako 鈥濪rodze 艢wi臋tej鈥 prorokowa艂 Izajasz w Ksi臋dze Izajasza 35.8; On za艂o偶y艂 Miasto Prawdy o czym m贸wi Ksi臋ga Zachariasza 8.3 gdy偶 On jest 鈥濸rawd膮鈥, i by艂 w Jerozolimie gdy zwiastowano prawd臋 Ewangelii zar贸wno On jak i jego uczniowie; oraz b臋d膮c 鈥炁粂ciem鈥 zapewnia o swojej bosko艣ci, o tym 偶e jest Stworzycielem 偶ycia, Bogiem wcielonym (Ew. Jana 1.1-3). I w ko艅cu jako 鈥瀙rawdziwy Krzew Winny鈥 (Ew. Jana 15.11, 5), Jezus 艂膮czy siebie z narodem izraelskim, kt贸ry nazwany jest winnic膮 pana w wielu fragmentach Starego Testamentu. B臋d膮c prawdziwym krzewem winnym Izraela, przedstawia siebie jako Pana 鈥瀙rawdziwego Izraela鈥- tych wszystkich, kt贸rzy przyjd膮 do niego z wiar膮 鈥...albowiem nie wszyscy, kt贸rzy pochodz膮 z Izraela, s膮 Izraelem鈥 (Rzymian 9.6).
Zastosowanie praktyczne:
Ewangelia Jana podaje nam wiele cennych informacji odno艣nie ewangelizacji (Ew. Jana 3.16 jest prawdopodobnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych werset贸w, mimo i偶 przez wielu nie do ko艅ca nawet zrozumia艂ym), i jest cz臋sto wykorzystywana podczas biblijnych spotka艅 ewangelizacyjnych. Z relacji spotka艅 Jezusa z Nikodemem czy kobiet膮 przy studni (rozdzia艂y 3-4), mo偶emy nauczy膰 si臋 wielu wa偶nych rzeczy zwi膮zanych z osobistym zwiastowaniem ewangelii. Pokrzepiaj膮ce s艂owa Jezusa wypowiedziane do uczni贸w tu偶 przed jego 艣mierci膮 (14.1-6, 16, 16.33) s膮 wci膮偶 najlepsz膮 otuch膮 dla tych, kt贸rzy odchodz膮 w Chrystusie, podobnie jak w jego 鈥瀖odlitwie arcykap艂a艅skiej鈥 dla wierz膮cych z rozdzia艂u 17. Nauczanie Jana dotycz膮ce bosko艣ci Chrystusa (1.1-3, 14; 5.22-23; 8.58; 14.8-9; 20.28 itd.) jest bardzo przydatne gdy stykamy si臋 z fa艂szywym nauczaniem niekt贸rych sekt, kt贸re postrzegaj膮 Jezusa za kogo艣 mniejszego ani偶eli w pe艂ni Boga.
